مغز انسان، فرماندۀ بی همتای بدن، همواره اسرارآمیزترین عضو برای بشر بوده است.علوم اعصاب یا نوروساینس، دانشی است که تلاش میکند با ترکیب «زیست شناسی، روانشناسی، فناوری و فلسفه»، این اسرار را رمزگشایی کند.

"علوم اعصاب (نوروساینس): سفری به اعماق پیچیده ترین عضو بدن"

به قلم دکتر علی کدیور ✍️

مغز انسان، فرماندۀ بی همتای بدن، همواره اسرارآمیزترین عضو برای بشر بوده است.

علوم اعصاب یا نوروساینس، دانشی است که تلاش میکند با ترکیب «زیست شناسی، روانشناسی، فناوری و فلسفه»، این اسرار را رمزگشایی کند. این رشته نه تنها به دنبال درک چگونگی عملکرد مغز در سلامت است، بلکه می کوشد راه حل هایی برای بیماری هایی مانند «آلزایمر، افسردگی، پارکینسون و اوتیسم» را ارائه دهد.  

علوم اعصاب چه می پرسد؟

چگونه یک خاطره ساده در مغز شکل می گیرد و چرا گاهی آن را فراموش می کنیم؟  

احساساتی مانند عشق یا ترس چگونه از تعامل نورون ها پدید می آیند؟  

آیا می توان مغز را «ترمیم» کرد یا حتی عملکرد آن را بهبود بخشید؟  

زیرشاخه های علوم اعصاب:

۱ـ علوم اعصاب شناختی: مطالعه مکانیسمهای عصبیِ تفکر، تصمیمگیری و زبان.  

۲ـ علوم اعصاب بالینی: تمرکز بر تشخیص و درمان بیماریهای مغز و اعصاب.  

۳ـ نوروتکنولوژی: ساخت ابزارهایی مانند الکترود برای کمک به بیماران فلج.  

دستاوردهای شگفتانگیز:

تصویربرداری زنده از مغز : فناوریهایی مانند fMRI و EEG به دانشمندان اجازه میدهند فعالیت مغز را در حین حل مسئله یا گوش دادن به موسیقی رصد کنند.  

اپتوژنتیک : کنترل نورون ها با نور برای درمان بیماری هایی مانند صرع.  

کشف نورونهای آینه ای : سلولهایی که مسئول همدلی و یادگیری از دیگران هستند.  

علوم اعصاب در زندگی روزمره 

طراحی داروهای ضدافسردگی با هدف تنظیم انتقال دهنده های شیمیایی مانند سروتونین 

استفاده از بازیهای رایانه ای برای بهبود توجه در کودکان مبتلا به اختلال عصبی با نشانه های کم توجهی، بیش فعالی، تکانشگری (ADHD) 

توسعه فعالیت های «تمرین مغز» برای تقویت حافظه در سالمندان

چالشهای پیشِ رو

اخلاق عصبی (Neuroethics) : آیا دستکاری مغز برای افزایش هوش یا حافظه، اخلاقی است؟  

پیچیدگی مغز : با وجود پیشرفت ها، هنوز درک کامل مغز مانند تلاش برای درک یک کهکشان است؟

آینده این رشته چیست؟

پژوهشگران پیش بینی می کنند تا دهه آینده، ایمپلنت های حافظه، برای بیماران آلزایمری و تحریک غیرتهاجمی مغز، برای درمان افسردگی به واقعیت تبدیل شود.

با این حال، علوم اعصاب تنها یک علم نیست؛ پنجره ای است به شناخت «خود» و درک این پرسش همیشگی: «ما چگونه انسان شدیم؟»

و یک نکته جذاب

مغز در طول روز، انرژی معادل روشنایی یک لامپ کوچک (۲۰ وات) مصرف میکند، اما قدرت پردازش آن از ابررایانه های امروزی هم فراتر است!